projekti

ILO program zelene i pravedne tranzicije

ILO Green and Just Transition

  • Klijent: ILO (SIDA/BMZ)
  • Trajanje: 09/2024 – 01/2025
  • Zemlja: Serbia

Opis

Pravedna i zelena tranzicija Srbije usporena je zbog tri ključna sistemska nedostatka:
• Slaba kolektivna pregovaranja: institucije socijalnog dijaloga su nedovoljno razvijene, a nema ni sistematskih podataka o praksama i stavovima poslodavaca.
• Nepostojanje okvira za zelena radna mesta: osim nedostatka pouzdanih podataka, Srbija nema jasnu klasifikaciju, definiciju niti strategiju za zelena zaposlenja, što otežava usklađivanje politike tržišta rada sa klimatskim i održivim ciljevima.
• Sektor elektronskog otpada (e-otpad) u posebnom fokusu: iako postoji regulativa, primena je slaba. Nacionalni ciljevi su manje ambiciozni od EU ciljeva, a pojedini propisi ne podstiču usklađivanje. Sektor je visoko neformalan, uz loše uslove rada. Država subvencioniše prikupljanje po kilogramu otpada, ali takav pristup ne podstiče sistemska rešenja, niti razvoju infrastrukture. Zbog toga Srbija teško formalizuje sektor i gradi održive vrednosne lance.

Bez rešavanja ovih praznina, radnici, kompanije i donosioci odluka rizikuju da budu nespremni za strukturne promene koje donosi pravedna tranzicija.

Uloga CEVES-a

CEVES je istraživački i analitički partner, koji primenjuje i prilagođava metodologije Međunarodne organizacije rada (ILO) u Srbiji:
• Projekat o kolektivnom pregovaranju – dizajnirao i sproveo prvo istraživanje 1.500 kompanija, mapirajući prakse, interese i prepreke.
• Dijagnostika zelenog zapošljavanja – analizirao privredu i tržište rada u Srbiji primenom empirijskih i task-metoda za identifikaciju i klasifikaciju zelenih poslova i veština, i testirao metodologiju sa državom i socijalnim partnerima.
• Dijagnostika e-otpada / AMT – uključio mikro, mala i srednja preduzeća, mapirao sektor, prikupio ekonomske, ekološke i radne podatke, modelovao scenarije politika, i u saradnji sa državom i socijalnim partnerima organizovao nacionalnu validacionu radionicu.

Ključni rezultati

• Zatvorena praznina u dokazima o socijalnom dijalogu: isporučena je prva sistematska baza dokaza o kolektivnom pregovaranju u Srbiji, stvarajući mogućnosti za repliciranje u regionu Zapadnog Balkana (WB6).
• Zatvorena praznina u okviru za zelena radna mesta: izrađena je prva dijagnostika zelenog zapošljavanja u Srbiji, unapređujući klasifikaciju i definiciju zelenih poslova i veština; rezultati predstavljeni na ILO regionalnoj konferenciji u Budimpešti, utičući na regionalni dijalog o politikama.
• Zatvorena praznina u regulativi i primeni u sektoru e-otpada: sprovedena je prva WB6 AMT dijagnostika za sektor e-otpada, ukazujući na slabu primenu propisa, neformalne prakse i infrastrukturne nedostatke, uz modeliranje scenarija za održiva rešenja.
• Pokrenut dijalog države, poslodavaca i sindikata o upravljanju električnim otpadom u Srbiji, postavljajući temelje za dalje reforme.

Description

Serbia’s just and green transition is hindered by three critical gaps:

  • Weak collective bargaining: social dialogue institutions are underdeveloped, with little systematic evidence on employer practices or attitudes.
  • Absence of a framework for green jobs: beyond lack of reliable data, Serbia has no clear classification, definition, or strategy for green employment, making it difficult to align labour market policy with climate and sustainability goals.
  • E-waste sector in particular: although a regulatory framework exists, enforcement is weak. National targets are less ambitious than those of the EU, and some provisions are not incentivising compliance. The sector is highly informal, with poor working conditions. The state provides subsidies per kilogram of waste collected, but this approach neither encourages systemic solutions nor addresses lagging infrastructure. As a result, Serbia struggles to formalize the sector and build sustainable value chains.

Without addressing these gaps, workers, firms, and policymakers risk being unprepared for the structural changes of the just transition.

CEVES’ Role

Research and policy partner, applying and adapting ILO methodologies in Serbia:

  • Collective Bargaining Project – designed and implemented the first survey of 1,500 companies, mapping practices, interests, and barriers.
  • Green Employment Diagnostic – profiled Serbia’s economy and labour market, using empirical and task-based methods to identify and classify green jobs and skills, and tested the methodology with government and social partners.
  • E-waste / AMT Diagnostic – engaged MSMEs, mapped the sector, collected economic, environmental, and employment data, modelled policy scenarios, and co-organised a national validation workshop with government and social partners.

Key Results

  • Closed the evidence gap in social dialogue: delivered the first systematic evidence base on collective bargaining in Serbia, opening new pathways for replication across the WB6.
  • Closed the framework gap for green jobs: produced Serbia’s first Green Employment Diagnostic, advancing the classification and definition of green jobs and skills, and presented findings at the ILO regional conference in Budapest, shaping regional policy dialogue.
  • Closed the policy and enforcement gap in e-waste: conducted the first WB6 AMT Diagnostic for the e-waste sector, highlighting enforcement weaknesses, informal practices, and infrastructure gaps, while modelling scenarios for sustainable policy solutions.
  • Triggered dialogue between government, employers, and trade unions on Serbia’s electrical waste management, laying foundations for further reforms.

Podeli:

Vidi više
Projekti

Konkurentnost privrede Srbije – „Skok u budućnost“ ili u ekonomsku stagnaciju?

Na okruglom stolu „Konkurentnost privrede Srbije – “Skok u budućnost” ili u ekonomsku stagnaciju?“ najznačajniji ekonomisti iz zemlje, predstavnici akademije, stručnih tela i relevantnih instituta, diskutovali su o održivosti izvozno orijentisanog modela rasta, uz poseban fokus na strukturne izazove konkurentnosti i uzroke snažne realne apresijacije dinara. 

Programska oblast: Vesti, Razvoj privatnog sektora i industrijska politika